Budżet nie jedno ma oblicze
Żarów to gmina oddalona od Zgorzelca o jedyne 140 km. Na jej terenie kwitnie specjalna strefa ekonomiczna dająca zatrudnienie wielu mieszkańcom. Parę lat temu wybudowano tam nowoczesną oczyszczalnię ścieków, nowe gimnazjum i halę widowiskową. Jednym słowem samorządowa sielanka. Prawie. Jak wiadomo z reklamy pewnego trunku „prawie” jednak czyni wielką różnice. W Żarowie to „prawie” to zarząd komisaryczny, wielomilionowe długi sięgające 70% dochodów gminy oraz nieciekawa przyszłość związana z wprowadzaniem uciążliwych i dokuczliwych programów naprawczych. Gmina Żarów na dzień dzisiejszy de facto jest bankrutem, który funkcjonuje tylko dlatego, że polskie prawo nie przewiduje możliwości upadłości samorządu.
Kto odpowiada za tą sytuację? W tamtejszej gminie trwa ostra walka i wzajemne zrzucanie winy (notabene za jednego z głównych sprawców tamtejsi mieszkańcy wskazują „guru” ekonomicznego Platformy – Zbigniewa Chlebowskiego, który w latach 1990-2001 pełnił funkcję burmistrza Żarowa), jedno natomiast jest pewne - główną przyczyną upadku jest całkowicie oderwane od rzeczywistości i faktycznych możliwości finansowych gminy a dyktowane jedynie osobistą ambicją rządzących inwestowanie i angażowanie się w budowy co raz to nowych obiektów. To wszystko zostało zrobione na kredyt, z środków własnych bez wykorzystania innych źródeł finansowania. Dlaczego warto zwrócić uwagę na problemy Żarowa? Z prostego powodu - za kilka lat Zgorzelec może podzielić los tej gminy.
Lektura Zgorzeleckiego budżetu nie zostawia najmniejszych wątpliwości, że burmistrz Gronicz i jego ekipa ma ambicje. Do końca kadencji chce wybudować hale sportową, wyremontować amfiteatr, przeprowadzić rewitalizację śródmieścia i wiele pomniejszych, acz kosztownych zadań. Można odnieść wrażenie, że cały ten wysiłek ma doprowadzić do tego by za dwa lata w roku 2010, w roku wyborczym jego głównym zajęciem stało się przecinanie wstęg.
Nowa hala – idee fixe burmistrza
Temat hali sportowej, nie wiedzieć czemu urósł w przekazach medialnych płynących z magistratu do rangi symbolu, który ma uwiecznić imię burmistrza po wsze czasy a jego nazwisko zapisać złotymi zgłoskami w annałach zgorzeleckiej samorządności. W tej sprawie wszystko już było i obietnice i deklaracje a przede wszystkim całkiem spore zamieszanie. Ostatecznie hala znalazła się w budżecie, co burmistrz podkreśla w każdym wywiadzie prawie tak często jak wcześniej obiecywał bezpłatny internet. W załączniku 9 do budżetu pod pozycja numer 67 czytamy o zadaniu pod nazwą "Budowa hali widowiskowo sportowej - dokumentacja + roboty budowlane". Miasto w całym 2008 roku chce przeznaczyć na to 250 tyś. złotych. Czy to dużo ? Z punktu widzenia Kowalskiego ogromne pieniądze, z punktu widzenia tej inwestycji (zakładanej na ponad 30 mln złotych) nie wystarczy na „waciki” dla geodetów. Hala to nie domek jednorodzinny i projektów nie kupuje się z katalogu, pełna dokumentacja to zapewne grubo ponad milion złotych
(dla porównania : Legionowo, konkurs na projekt hali dla 2000 kibiców).
Oprócz nierealnej moim zdaniem kalkulacji jest jeszcze jeden haczyk. Hala jako inwestycja została zaplanowana do roku 2011, czyli jej zakończenie przypadać będzie na nową kadencję, z kukułczym jajem zmierzyć się być może będzie musiała kolejna ekipa... Dość to zachowawcze i mało odważne. Ciekawe czemu burmistrz nie zdecydował się na postawienie hali przed upływem swojej kadencji? Czyżby sam nie wierzył w owe obiecane przez marszałka Borysa 20 mln złotych ? Bez podpisanej umowy, wszystkie obietnice władz wojewódzkich to jedynie puste deklaracje, z których w każdej chwili powołując się na „niesprzyjające okoliczności” czy „brak funduszy” można się wycofać . Nie można wykluczyć sytuacji gdy obudzimy się z przysłowiową „ręką w nocniku”, rozgrzebaną budową i ogromnymi kredytami zaciągniętymi tylko na podstawie czczej obietnicy.
Dług rośnie nieustannie.
Na początku roku 2004 dług miasta wynosił 10 mln złotych. Wystarczyło jednak podjęcie zaledwie trzech inwestycji : rewitalizacji przedmieścia, remontu stacji uzdatniania wody i modernizacji stadionu by zobowiązania miasta skoczyły o kolejne 6 mln złotych. Trzeba przy tym zauważyć, że wszystkie one były współfinansowane w 75 % przez Unię Europejską.
W założeniach nowego budżetu rządząca miastem Platforma nie tylko nie ogranicza wzrostu długu, ale co gorsza przyczynia się do jego wzrostu. Według założeń budżetowych zaproponowanych przez nową ekipę na dzień 31 grudnia 2008 roku nasze zadłużenie sięgnie 19,5 mln złotych to jest 30 % dochodów miasta. Zadłużenie wzrośnie choć tak naprawdę nie rozpoczniemy żadnej poważnej inwestycji, a jedynie się do ich przygotowujemy (dokumentacje, pozwolenia itp), bo prawdziwe szaleństwo zacznie się w roku 2009. Wtedy to zbiegną się rozpoczęcie wszystkich wielkich inwestycji (by wymienić tylko te o wartości powyżej 2 mln złotych) : hala (30 mln) , rewitalizacja śródmieścia (ponad 5 mln), budowa boisk przy SP 5 i gimnazjum nr 1 (ponad 5 mln) , zagospodarowanie zalewu (2 mln), rekultywacja składowiska odpadów (ponad 6 mln), modernizacja amfiteatru (2 mln) czy całkowicie kuriozalne i niepotrzebne zadanie za 3 mln złotych – wybudowanie placu miejskiego na przeciwko Arkadii. Łatwo policzyć, że na to wszystko w ciągu dwóch lat będziemy potrzebować blisko 53 mln złotych i to tylko na wszelkiej maści budowy i modernizacje. Pozostaje cała reszta innych pomniejszych zadań jak łatanie dziur czy bieżące remonty. Piszę tu tylko o zadaniach inwestycyjnych, a do obowiązków samorządu należy przecież jeszcze utrzymanie sieci szkół, pomoc społeczna i wiele innych zadań.
Przyglądając się budżetowi zaproponowanemu prze burmistrza i jego planom można odnieść wrażenie że miasto za rok będzie dysponowała budżetem rzędu co najmniej 200 mln złotych a więc prawie trzy krotnie większemu niż w tym roku. Czysta fantazja. Nawet gdyby założyć, że do wszystkich tych zadań uda się otrzymać dofinansowanie to i tak budżetu miasta nie będzie stać na wkład własny pozyskany z jego dochodów. Jedyną alternatywą będą kredyty lub obligacje, a to oczywiście powiększy dług miasta. Burmistrz podkreśla, że ciągle to jest dług bezpieczny, bo polskie prawo dopuszcza 60 % zadłużenie miasta w stosunku do dochodów. Jednak przykład Żarowa pokazuje jak łatwo i szybko można ten „bezpieczny” dług zamienić w prawdziwy koszmar.
O czym burmistrz nie mówi
Burmistrz Gronicz z dumą podkreśla że środki własne na inwestycje w porównaniu z poprzednim budżetem wzrosły trzykrotnie. Przemilcza jednak fakt, że ogólna suma inwestycji zmalała z 17 mln w roku 2007 do 15 mln w roku 2008. Mamy tu ze strony burmistrza do czynienia z czysto „pijarowskim” zabiegiem, bo wzrost środków własnych na inwestycje to zmniejszenia udziału środków zewnętrznych, czyli innymi słowy wydajemy na remonty środki które mogliśmy przeznaczyć na inne działania jak np. pomoc społeczna. Co ciekawe burmistrz nie wspomina nic o fakcie kolosalnego ponad 2 mln spadku nakładów miasta na te właśnie zadania budżetu. Do tej pory rok rocznie wydawaliśmy na pomoc społeczną nieco ponad 12 mln złotych, w planach budżetowych na 2008 już tylko 10 mln.
Najbardziej drastyczny spadek można zaobserwować na jednej z najczęściej stosowanych form pomocy miasta dla swoich mieszkańców - dodatkach mieszkaniowych. Z 1 mln 300 tysięcy wydawanych do tej pory nagle i nieoczekiwanie środki na ten cel skurczyły się do zaledwie 600 tyś. Ogólnie rzecz biorąc cięcia dotknęły cała pomoc społeczną. Podobno żyje nam się nam lepiej, ale optymizm władz miasta co do spadku ilości osób pomocy potrzebującej jest co najmniej przedwczesny. Dzierżąca władzę zgorzelecka Platforma „od zawsze” mówiła o wielkim skoku na środki unijne. Jak mówiła tak zrobiła i w zadaniach inwestycyjnych roi się od projektów które mają być współfinansowane z UE. Nie wiedzieć tylko czemu założono bardzo wysoki 80 % udziały tych środków. W ramach poprzedniego okresu programowania maksymalny udział funduszy stanowił 75 %, biorąc pod uwagę te środki po które najczęściej sięgaliśmy czyli Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego(ZPORR). Jednak już wiadomo, że w jego następcy Regionalnym Programie Operacyjnym kwoty dofinansowań będą znacznie niższe np. drogi zaledwie w 50 %. Zbliżony procent do założonego w budżecie poziomu daje szanse tylko pozyskiwanie środków z funduszu Europejskiej Wspólnoty Terytorialnej. Jednak nie będzie to ani proste ani przyjemne. Bruksela zmienia warunki czerpania z tego funduszu (który zastąpił program Interreg IIIA) i by pozyskać z niego środki trzeba będzie wykazać się prawdziwą transgranicznością projektu, a co więcej wciągnąć finansowo lub organizacyjnie także Niemców. Mam nadzieję że burmistrz ma mocne argumenty, które przekonałyby stronę niemiecką o zasadności współfinansowania przywoływanego już wcześniej przeze mnie placu miejskiego na przeciwko Arkadii. Inaczej mówiąc Niemcy też będą musieli mieć w tym interes, by wspólnie z nami wystąpić ośrodki. Moim zdaniem udział środków UE został przeszacowany i to bardzo, co grozi oczywiście nie zrealizowaniem znakomitej ilości zdań.
Chodnik tam chodnik tu, a tam lamy dwie
Być może są jeszcze tacy, którzy pamiętają debatę Gronicz kontra Fiedorowicz, w czasie której obecny burmistrz zżymał się na sposób prowadzenia remontów przez ekipę Fiedorowicza. Z oburzeniem wskazywał wówczas, że prowadzone prace nie mają charakteru kompleksowego, a odbywały się na zasadzie - trochę tu, trochę tam, by każdemu mieszkańcowi się przymilić. Wydawać się by więc mogło, że wraz z nowymi rządami, nastąpi zmiana w sposobie myślenia i miasto odejdzie od takiego sposobu prowadzenia inwestycji. Niestety nic bardziej mylnego! Plan remontów chodników i dróg zawarty w budżecie jest szeroki niczym Nil podczas pory deszczowej. Po raz kolejny okazało się, że deklaracje i pomysły sobie, a życie sobie. Lektura budżetu nie pozostawia wątpliwości, że zostajemy przy starym sposobie remontowania. Ilość zadań remontowych imponuje, jednak nie można nie oprzeć się wrażeniu że ilość nie przechodzi w jakość.
Chcieć, to znaczy móc
Zdrowy rozsądek podpowiada, że przy takich dochodach jakie ma w tej chwili miasto żadna władza nie może zaszaleć nie narażając się na krach finansowy. Przedstawiony przez ekipę obecnego burmistrza budżet, jest tak naprawdę zbiorem pobożnych życzeń i więcej w nim „chciejstwa” niż prawdziwych możliwości. Ilość zapisanych zadań inwestycyjnych wygląda dobrze, ale tylko na papierze. Tak naprawdę zadłużając się na kolejne miliony miasto nie dokonuje żadnej znaczącej inwestycji. Żadną tajemnicą jest to, że w roku 2008 dopiero rozpocznie się uruchamianie środków unijnych. Procedury konkursowe, przetargowe będą się ciągnęły przez wiele miesięcy i tak naprawdę wykorzystanie funduszy nabierze rozpędu w roku 2009 i to ten rok będzie przełomowy. Zamiast zmniejszyć zadłużenie, a tym samym uwiarygodnić swoją zdolność kredytową, by przygotować się do poważnego sięgnięcia po fundusze, rozmieniamy się na drobne przy okazji powiększając dług miasta. Wcale się nie zdziwię jak kolejne zadania inwestycyjne, w których zapisano udział środków UE będą systematycznie wykreślane z listy.
Z tego mocno napompowanego balonu remontów, modernizacji i budów powietrze zejdzie szybciej niż komukolwiek się wydaje. Można również rozpatrzyć sytuację odwrotną, gdy każdy złożony wniosek zostanie pozytywnie rozpatrzony, wtedy jednak pojawi się na skutek rozdmuchanego zakresu działań problem wkładu własnego. Tak więc albo będziemy rezygnować z poszczególnych inwestycji, albo się namiętnie zapożyczać. Wiele kontrowersji wzbudzać może również celowość niektórych wydatków takich np. jak remont amfiteatru. Władza zamierza wydać grube miliony na zmianę dekoracji w parku. Przy obecnym i zapewne przyszłym wykorzystaniu wyremontowany amfiteatr będzie robić za wątpliwej celowości upiększasz. Modernizacja obiektu, na którym odbywa się tak naprawdę 1 impreza rocznie (Dni Zgorzelca) to gest iście bizantyjskiej rozrzutności. Miasto ma znacznie bardziej palące potrzeby jak chociażby rewitalizacja śródmieścia, które przyniosłoby znacznie więcej korzyści mieszkańcom, a także zdecydowanie bardziej przyczyniło by się do poprawy jego wizerunku.
AUTOR: Krytyczny
FAQ
Regulamin
Szukaj
Zaloguj się
Bog to tylko "inne oblicze" budżetu... równie prawdopodobny i możliwy scenariusz jak ten nakreślany przez obecną władzę...
![]:->](./images/smilies/077.gif)
